Za sprawą sąsiedztwa z carską Rosją, a potem państwem bolszewickim historia Polaków naznaczona jest masowymi przymusowymi zsyłkami i przesiedleniami. Sięgająca XVI w. praktyka Rosji zsyłania przestępców na tzw. katorgę stała się w kolejnych wiekach powszechną metodą stosowaną wobec jeńców i więźniów izolowanych z powodów politycznych, religijnych i narodowościowych. Od XIX wieku prawie wszystkich kierowano na Syberię. W Rosji słowo „Sybirak” oznacza mieszkańca Syberii, w Polsce jest synonimem zesłańca.